Działanie hipnozy w pigułce

Hipnoza owiana jest aurą tajemnicy. Przywołuje na myśl wirujące spirale, machające wahadełka i zahipnotyzowanych bohaterów, tracących nad sobą kontrolę. Rzeczywistość okazuje się znacznie ciekawsza – i przyjemniejsza! Wbrew mitom, osoba w stanie hipnozy nie jest nieprzytomna ani posłuszna. Przeciwnie! Doświadcza stanu głębokiego skupienia uwagi i relaksu, w którym zachowuje pełną kontrolę.

Hipnoza to niezwykłe narzędzie zmiany, które jest efektywne i odprężające. Hipnoza działa, ponieważ wykorzystuje charakterystyczny sposób pracy mózgu. Można ją odczuć podobnie do całkowitego pochłonięcia filmem. W takim stanie świadomość koncentruje się na wewnętrznym doświadczeniu. Jednocześnie, nasz umysł staje się bardziej otwarty na pozytywne sugestie.

Spis treści:

1. Hipnoza w pigułce

2. Hipnoza w popisach scenicznych

3. Wykorzystanie hipnozy w terapii

4. Odczucia podczas transu

5. Zmiany zachodzące w mózgu

6. Czy hipnoza działa na każdego?

7. Dlaczego warto spróbować

Hipnoza w pigułce

Najprościej mówiąc, hipnoza to stan transu, odmienny stan świadomości, w którym nasza uwaga jest silnie skoncentrowana, a umysł jednocześnie zrelaksowany i podatny na sugestie. Brzmi egzotycznie, ale tak naprawdę stany transowe są częścią codziennego życia.

Gdy rozmarzasz się patrząc w okno lub odpływasz myślami podczas słuchania muzyki, jesteś w lekkim transie. Każdemu z nas zdarzyło się zamyślić tak, że nie słyszał, co ktoś obok mówi, prawda? Hipnoza wykorzystuje właśnie tę naturalną zdolność naszego umysłu do odcięcia się od bodźców zewnętrznych i skupienia na wewnętrznych przeżyciach.

Hipnoza w popisach scenicznych

W hipnozie scenicznej, osoby zapraszane na scenę są specjalnie wyselekcjonowane, aby były jak najbardziej podatne na hipnozę. Co ciekawe, sam zakup biletu oraz zgłoszenie się na scenę na ochotnika pokazuje hipnotyzerowi, że dana osoba chce zostać zahipnotyzowana i dobrze się bawić. To dlatego w hipnozie scenicznej możliwe są śmieszne popisy hipnotyczne. Zgoda hipnotyzowanej osoby to kluczowy element powodzenia występu.

Wykorzystanie hipnozy w terapii

Terapia wykorzystująca hipnozę na niewiele wspólnego z magicznymi sztuczkami. W hipnoterapii, ten naturalny stan umysłu podobny do głębokiej medytacji – skupioną uwagę i aktywowaną wyobraźnię – wykorzystuje się do stworzenia pozytywnych zmian, których chce klient.

Warto zauważyć, że hipnoza jest dobrze przebadana naukowo. Dziedzina ta zainteresowała badaczy już w XIX wieku, a współczesna neurokognitywistyka dostarcza fascynujących dowodów na to, że w trakcie transu hipnotycznego w funkcjonowaniu mózgu zachodzą konkretne zmiany.

Podczas sesji hipnotycznej, hipnoterapeuta pomaga osiągnąć stan hipnozy dzięki indukcji hipnotycznej. Zazwyczaj robi to poprzez spokojną rozmowę, relaksujące słowa i wizualizację. Twój oddech się wyrównuje, mięśnie rozluźniają... ale pozostajesz w pełni przytomny. Słyszysz głos terapeuty i pamiętasz przebieg sesji, choć jesteś tak skupiony na wewnętrznych odczuciach, że reszta świata przestaje na chwilę mieć znaczenie. Co ważne, to Ty masz kontrolę. Jeśli zechcesz, w każdej chwili możesz przerwać trans. Nie zrobisz też niczego wbrew swoim wartościom czy woli. Osoby w głębokim transie nigdy nie tracą kontroli nad swoim zachowaniem.

Możesz się za to poczuć tak, jakby umysł przeszedł w tryb błogiego relaksu i kreatywności. W tym stanie można skuteczniej uzyskać pozytywne zmiany – na przykład zasugerować nowy sposób reagowania lub świeże spojrzenie na sytuację.

Odczucia podczas transu

Hipnoza w hipnoterapii i autohipnoza, w którą wchodzisz z konkretnym celem, to coś więcej niż oglądanie ekscytującego filmu. Może Ci towarzyszyć niesamowite uczucie koncentracji, jakby wciągały Cię własne myśli – w najprzyjemniejszym znaczeniu tego słowa. To szczególnie atrakcyjne doznanie w czasach, kiedy nasza uwaga jest często rozproszona.

W ciele, niektórzy odczuwają niesamowitą lekkość, a inni wtulającą w fotel ciężkość. Można również doświadczyć wrażeń wizualnych, na przykład świetlnego tunelu. Takim doznaniem podzielił się mój klient, który doświadczył świetlistej wizji podczas słuchania sugestii hipnotycznych pod koniec naszej sesji hipnoterapii. (Pracowaliśmy nad raną związaną z byciem porzuconym przez ojca i brakiem relacji z jego własnym, nowonarodzonym synkiem w wyniku tej rany.)

Zmiany zachodzące w mózgu

Skoro hipnoza to stan umysłu, co na to neuronauka? Badania z ostatnich lat dostarczają niesamowitych danych. Dr David Spiegel, psychiatra z Uniwersytetu Stanforda, od dekad bada zjawisko hipnozy za pomocą nowoczesnych narzędzi (np. funkcjonalnego rezonansu magnetycznego, fMRI). Jego zespół postanowił sprawdzić, jak wygląda mózg osoby w hipnozie i co się w nim zmienia w porównaniu do zwykłego stanu czuwania. Dzięki temu wiemy jak hipnoza objawia się na poziomie neuronalnym.

U osób łatwo poddających się hipnozie zaobserwowano trzy charakterystyczne zmiany w pracy mózgu:

1. „Wyłączenie alarmu” – uspokojenie obszaru odpowiedzialnego za lęk i czujność.

   Badacze zauważyli spadek aktywności w przedniej części kory obręczy (dokładnie w tzw. grzbietowej przedniej korze obręczy), która na co dzień działa jak wewnętrzny system alarmowy. To ta część mózgu, która ostrzega nas przed zagrożeniami i błędami – aktywizuje się, gdy czymś się martwimy albo coś nas nagle zaniepokoi. W stanie hipnozy jej aktywność znacząco maleje, co wyjaśnia, dlaczego w transie przestajemy przejmować się rozpraszaczami czy stresem. Mówiąc prościej: przestajesz się zamartwiać, bo Twój mózg przestawia się na tryb „spokoju”, a uwaga zawęża się do tego, co istotne tu i teraz (np. głosu terapeuty i Twoich wewnętrznych przeżyć).

   
   

2. Mocniejsze połączenie umysł–ciało.

   Druga zmiana zaszła między korą przedczołową a wyspą – regionem mózgu, który integruje odczucia z ciała i steruje reakcjami autonomicznymi (np. pracą serca, odczuwaniem bólu). Podczas hipnozy te obszary synchronizowały swoją pracę intensywniej niż zwykle. To tak, jakby centrum dowodzenia (kora przedczołowa odpowiadająca m.in. za planowanie i decyzje) ściślej współpracowało z centrum odczuć wewnętrznych (insula/wyspa) – dzięki temu osoba w transie ma większy wpływ na swoje reakcje fizjologiczne. Przekłada się to na zdolność kontrolowania np. bólu czy napięcia w ciele podczas hipnozy. Nie jest więc przesadą stwierdzenie, że hipnoza wzmacnia komunikację umysłu z ciałem, co potwierdzają relacje wielu pacjentów potrafiących np. złagodzić ból za pomocą sugestii.

   
   

3. Rozłączenie autopilota – działanie bez nadmiernej analizy.

   Trzecie odkrycie dotyczyło tzw. sieci domyślnej (DMN), czyli tych obszarów mózgu, które aktywne są, gdy myślimy o sobie, bujamy w obłokach albo rozważamy różne „co by było gdyby”. Okazało się, że podczas hipnozy osłabło połączenie między częścią przedmózgowia odpowiedzialną za planowanie (dorsolateralna kora przedczołowa) a właśnie siecią autopilota (obejmującą m.in. tylną korę obręczy, związaną z samoświadomością). Co to oznacza? W transie hipnotycznym mniej angażujesz swój wewnętrzny głos krytyczny. Działasz bardziej intuicyjnie, na zasadzie automatycznych skojarzeń i podążania za sugestiami, zamiast ciągle oceniać i analizować. Dr Spiegel tłumaczy to tak: „Kiedy jesteś w coś naprawdę zaangażowany, przestajesz myśleć o tym, że to robisz – po prostu to robisz”. Właśnie dlatego w hipnozie możemy wykonywać różne czynności czy przyjmować sugestie bez zbędnego zastanawiania się „czy na pewno mi to wyjdzie” – znika nadmierna samoświadomość i napięcie z tym związane. To trochę jak stan flow, kiedy tworzysz lub działasz spontanicznie, zapominając o reszcie świata.

Te trzy zmiany – wyciszenie wewnętrznego krytyka, wzmocnienie harmonii między umysłem a ciałem oraz zahamowanie gonitwy myśli – wspólnie otwierają drogę do niezwykłych efektów hipnozy. Osoby w stanie transu odczuwają mniej lęku, stresu, bólu czy niepewności.

Fale mózgowe

Hipnozie towarzyszy też charakterystyczna aktywność fal mózgowych – dominują wolniejsze fale alfa i theta, podobnie jak w stanie głębokiego relaksu tuż przed zaśnięciem.

O falach mózgowych, ich unikalnych korzyściach i jak je wywoływać, możesz przeczytać więcej w artykułach:

• Fale delta (0,5-4 Hz) – głęboki sen i regeneracja

• Fale theta (4-8 Hz) – uzdrawianie, intuicja, kreatywność

• Fale alfa (8-12 Hz)– święty spokój

• Fale beta (12-30 Hz) – skuteczne działanie i stres

• Fale gamma (30-100 Hz) – szczytowa wydajność umysłu

To potwierdza, że trans hipnotyczny to odmienny stan świadomości, zbliżony do medytacji i snu, ale jednak unikalny – jak pokazują przytoczone wyżej badania fMRI, w mózgu hipnotycznym dzieją się rzeczy, których zwykła drzemka nie zapewnia!)

Czy hipnoza działa na każdego?

Nie każdy wchodzi w głęboki trans. Podatność na hipnozę to indywidualna cecha.

Badania wskazują, że:

• Ok. 10% ludzi jest wysoce podatnych na hipnozę (wejdą w głęboki trans bardzo łatwo).

• Większość z nas mieści się w zakresie średniej podatności.

• Tylko niewielki odsetek osób (10-15%) reaguje na hipnozę bardzo słabo.

Co ciekawe, osoby łatwo poddające się hipnozie często cechuje bogata wyobraźnia, intuicyjność i zdolność wsiąknięcia w dobrą książkę czy film – po prostu potrafią dać się ponieść doświadczeniu zamiast wszystko analizować na chłodno.

Dobra wiadomość: Większość z nas może skorzystać z hipnoterapii, ponieważ nawet umiarkowany trans jest terapeutycznie skuteczny. Hipnoza rozwija świadomość własnych przeżyć wewnętrznych, więc z czasem Twoje zdolności będą się rozwijać.

Dlaczego warto spróbować

Hipnoza to fascynujący sposób na zmianę. To jedna z najstarszych zachodnich metod prowadzenia psychoterapii (stosowana już w XIX-wiecznej medycynie), a jednocześnie przełomowy sposób na poprawę jakości życia, poparty badaniami z dziedziny neuropsychologii.

Ponadto, hipnoza jest doświadczeniem często bardzo przyjemnym. Wiele osób po sesji mówi:

Dawno nie byłem tak odprężony!

To jak podróż w głąb siebie, podczas której odkrywasz swoje zasoby i budzisz uśpione możliwości.

Brzmi interesująco?

Jeśli czujesz, że hipnoterapia może być tym, czego potrzebujesz, serdecznie zapraszam do kontaktu. Chętnie odpowiem na Twoje pytania. A gdy będziesz gotów/gotowa, by doświadczyć hipnozy osobiście, umów się na sesję. Czeka Cię unikalna, fascynująca przygoda w głąb własnego umysłu.